Huisarts Vingerhoets: “De covidinjecties zijn een vorm van ‘off-label use’”

Huisarts Jan Vingerhoets ging in hoger beroep wegens de opgelegde boete vanwege het vermeende “onrechtmatig” voorschrijven van Ivermectine bij Covid19-patiënten. Vingerhoets noemt het “een principiële zaak”, want de wet was niet duidelijk en zijn keuze was overeenkomstig de eed van Hippocrates. Bovendien staat het voorschrijven van het veilige Ivermectine in geen verhouding tot de experimentele vaccinaties, die inmiddels wél tot veel ernstige bijwerkingen hebben geleid. Vingerhoets vertelt in onderstaand interview met jurist mw. mr. Maria-Louise Genet in welk juridisch spanningsveld en getouwtrek hij terecht is gekomen. 

In onderstaand interview diept jurist mw. mr. Maria-Louise Genet samen met huisarts Jan Vingerhoets uit wat termen zoals off-label betekenen en waarom er voor geneesmiddelen zoals Ivermectine vaak voor andere toepassingen geen registratie meer komt. “Off-label gebruik is heel normaal, 50% of meer van de geneesmiddelen wordt off-label voorgeschreven.”

“Off-label gebruik houdt in dat je een geneesmiddel gebruikt voor een aandoening of indicatie, waarvoor het officieel geen registratie heeft. Dat wil niet zeggen dat die registratie niet bestaat, omdat het daar niet voor geschikt of effectief zou zijn, of omdat het niet veilig zou zijn. De fabrikant heeft die registratie gewoon niet aangevraagd. Ivermectine is al zo lang op de markt dat het patent is verlopen”, legt Vingerhoets uit. Omdat het alleenrecht op het middel is verlopen kan elke fabrikant het middel voor een lage prijs, met weinig winstmarge op de markt brengen. Voor elke registratie, bijvoorbeeld bij toepassing voor Covid19, zou de fabrikant een klinisch onderzoek moeten doen, een tijdrovend en duur proces. Wanneer het patent is verlopen is dat financieel niet interessant. Voor nieuwe indicaties zal zo’n middel altijd off-label blijven. “De helft van de recepten Nederland is off-label. Het heeft niets met de veiligheid en de effectiviteit te maken”, voegt Vingerhoets toe. 

“De helft van de recepten Nederland is off-label. Het heeft niets met de veiligheid en de effectiviteit te maken.”

Dr. Jan Vingerhoets

Ivermectine is een middel dat al 50 jaar op de markt is. Het is in 1975 ontdekt en het middel bleek heel effectief tegen parasitaire infecties. In de tropen wordt het veel gebruikt voor worminfecties en andere parasieten, maar ook in Nederland wordt het voorgeschreven bij schurft. Er is veel ervaring met het middel en er zijn wereldwijd miljarden doseringen verstrekt. In veel landen is het gewoon zonder recept bij de drogist verkrijgbaar. Vingerhoets voegt toe: “Het middel is ook goed gemonitord, het is ontzettend veilig. Er zijn vrijwel geen bijwerkingen geregistreerd en als daar wel sprake van is, zijn ze uitermate mild.” De ontdekkers van Ivermectine kregen in 2015 de Nobelprijs voor geneeskunde. “Het is een van de veiligste geneesmiddelen die we kennen.”

Meten met twee maten

Met de kritiek van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) voor het off-label voorschrijven van Ivermectine bij Covid19, wordt er met twee maten gemeten, stelt Genet. De experimentele covidvaccinaties die met een noodtoelating zijn goedgekeurd — ironisch genoeg met de voorwaarde dat er geen alternatief werkend en veilig geneesmiddel beschikbaar is — leiden wél tot allerlei bijwerkingen, waarvan enkele zeer ernstig. De bijsluiter van de covidprikken bestaat inmiddels uit 750 pagina’s. 

“Bij de registratie van covidinjecties is er geen registratie voor het voorkomen van transmissie en besmetting.”

Dr. Jan Vingerhoets

Ook de covidinjecties zijn een vorm van off-label gebruik stelt Vingerhoets, “want er is geen registratie voor het voorkomen van transmissie en besmetting.” Iets dat in de overheidscampagnes wel is gesuggereerd. “Dat is off-label use”, stelt Vingerhoets, “eigenlijk zou iedereen die de prikken voor die indicatie geeft, ook bij ons in de rechtbank moeten komen staan”.

Spanningsveld en juridisch getouwtrek

Er zit volgens Vingerhoets een behoorlijk spanningsveld tussen datgene wat door de IGJ wordt gezegd: je mag niet meer off-label voorschrijven — en de eed van Hippocrates die artsen hebben afgelegd. “De eed van Hippocrates houdt in dat je zweert dat je altijd het belang van de patiënt voorop zult stellen. Dat je primair nooit schade aan de patiënt zult berokkenen. Bijvoorbeeld, om het maar vrij in te vullen, dat je dus niet zomaar slecht onderzochte middelen of prikken geeft. De eed is een moreel anker waar men zich aan moet houden. Het genezen en helpen van patiënten moet natuurlijk altijd belangrijker zijn dan de strikte navolging van regels. In dit geval waren de regels bovendien niet duidelijk.”

“Het genezen en helpen van patiënten moet natuurlijk altijd belangrijker zijn dan de strikte navolging van regels.”

Dr. Jan Vingerhoets

Door het advies van de inspectie IGJ kwamen artsen in een spagaat.  “Wanneer we de inspectie volgen, dan moeten we de patiënt in de steek laten en volgen we onze eed niet. Volgen we onze eed, dan krijgen we de inspectie op onze nek.” In dat schemergebied moet een arts voor de eed kiezen, vindt Vingerhoets. Hij is bovendien niet beboet omdat hij schade bij de patiënt heeft berokkend, maar omdat hij de richtlijn van het IGJ niet heeft opgevolgd. 

Ernst Jan Kuipers, de toenmalige minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, stelde dat de richtlijn gevolgd moet worden omdat er anders een bestraffing plaatsvindt. Vingerhoets heeft kritiek op die stellingname: “De richtlijnen van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) geven duidelijk aan dat een richtlijn een advies is, waar je van mag afwijken. Als het in het belang van de patiënt is, moet je er van afwijken.”

De Raad van State doet normaliter na zes weken een uitspraak. Genet denkt dat het veel langer kan duren: “Ze hebben al aangegeven dat ze zeer waarschijnlijk twaalf weken nodig hebben. Dat is wettelijk gezien de maximale termijn. Maar in de Fort Oranje-zaak hebben ze er een jaar over gedaan en in de Icke-zaak weigeren ze uitspraak te doen.” Vingerhoets verwacht niet dat de Raad van State tot een ander oordeel dan de rechter komt. “Het is een principiële zaak. Het gaat niet meer om die boetes, het gaat om het principe. Dus de collega’s die toch nog een deel van de boete moeten betalen, willen naar het Europese Hof.”

Ella Ster | ellaster.nl