Na een kort ziekbed is schrijfster Yvonne Keuls op 16 november 2025, op 93-jarige leeftijd, overleden in haar woonplaats Den Haag. Met een oeuvre van meer dan negentig publicaties, waaronder toneelstukken, literaire tv-bewerkingen, prozaboeken en romans, was Keuls niet alleen een groot literair talent, maar ook een onvermoeibare pleitbezorger voor kwetsbaren — verslaafde jongeren, mishandelde kinderen en slachtoffers van machtsmisbruik.
Yvonne Keuls is bekend van haar romans Jan Rap en z’n maat, De moeder van David S. en Het verrotte leven van Floortje Bloem. Veel van haar boeken werden bekroond en behoren tot de klassiekers van de Nederlandse literatuur. In 2012 ontving Keuls de Haagse Cultuurprijs voor haar oeuvre.
Naast haar literaire werk, waarin ze feit en fictie vermengde, richtte ze zich ook op hulpverlening aan verslaafden en mishandelde kinderen. In 1972 was Keuls medeoprichter van het kinderopvanghuis Jongeren Opvang Sentrum (JOS), waar weggelopen jongeren werden opgevangen. Ze deed er inspiratie op voor haar debuutroman Jan Rap en z’n maat (1977) — aanvankelijk een hoorspel en later bewerkt als toneelstuk — een verhaal over marginale jongeren, opvanghuizen en falende instanties. In de latere romans De moeder van David S. (1980) en Het verrotte leven van Floortje Bloem (1982) beschreef Keuls hoe jongeren verstrikt raakten in een destructieve wereld van drugsverslaving en prostitutie.
Haar meest controversiële werk was het op feiten gebaseerde Rapport Tommie (2014), een boek dat oorspronkelijk verscheen als Annie Berber en het verdriet van een tedere crimineel (1985). In dat verhaal staat een Haagse kinderrechter die zich schuldig maakt aan seksueel misbruik van minderjarige jongens, onder wie negen van haar pupillen, centraal. Keuls deinsde er niet voor terug de hoge functionaris van justitie persoonlijk met de aanklachten te confronteren. Ze deed zelfs aangifte, maar de zaak werd ondanks de bewijzen geseponeerd. “Ik heb in mijn boek het klimaat bij justitie geschetst: handen boven het hoofd houden, elkaar dekken”, aldus Keuls. Door deze onthullingen werd ze zowel verguisd als geliefd.
“Ik heb in mijn boek het klimaat bij justitie geschetst: handen boven het hoofd houden, elkaar dekken.”
Yvonne Keuls
Keuls’ sociale betrokkenheid en inzet bleef niet beperkt tot het schrijven. Toen Robert van de Luitgaarden, die als jongen seksueel misbruikt was door de directeur van de kinderbescherming, in de jaren ’80 bij haar aanklopte, nam ze hem onder haar vleugels. “Deze jongen laat ik niet vallen”, zei Keuls, die wilde dat de waarheid rond het kindermisbruik in elitaire kringen aan het licht kwam. Het onderstreepte haar rol als activist-schrijver, die met de pen als machtigste wapen, het institutioneel falen probeerde te belichten. “Door over die misbruikte kinderen te schrijven, heb ik anderen laten zien hoe het zit.”
In haar streven naar rechtvaardigheid botste ze regelmatig met machtige figuren. Toen in 2017 de zaak rond de omstreden topambtenaar Joris Demmink weer opdook in het publieke debat, bood ze aan tegen de voormalig secretaris-generaal van justitie te getuigen. Keuls merkte destijds laconiek op: “Ik vind het niet zo erg dat ik het niet meer zal meemaken, maar het komt boven water”.
“Door over die misbruikte kinderen te schrijven, heb ik anderen laten zien hoe het zit.”
Yvonne Keuls
Pas in haar latere werk schreef ze over haar Nederlands-Indische wortels. In de autobiografische romans Mevrouw mijn moeder (1999) en Madame K: van Indisch kind tot Haagse dame (2001) reconstrueerde ze op ontroerende wijze haar jeugd in Nederlands-Indië en de repatriëring naar Nederland.
Haar laatste roman Gemmetje Victoria (2021) gaat over een meisje uit de Haagse Schilderswijk, dat Keuls persoonlijk in haar opvanghuis had ontmoet. In dit hartverscheurende verhaal beschreef ze hoe instituten Gemmetje als ‘onbehandelbaar’ bestempelden en het meisje door de jeugdzorg werd gemangeld. Uiteindelijk belandde Gemmetje in drie psychiatrische inrichtingen, zeventien kindertehuizen en acht pleeggezinnen. “Ik wil het failliet van de jeugdzorg laten zien”, zei Keuls. “De karrenvrachten aan hulpverleners die zich met Gemmetje hebben beziggehouden, de stapels rapporten. Ik moest dat kind beschermen tegen de instanties in plaats van dat zij háár beschermden.”
Haar werk getuigt van een diepgeworteld rechtvaardigheidsgevoel. Haar moed om misstanden te benoemen, zelfs wanneer het haar haar eigen reputatie kostte, maakt haar tot een voorbeeld voor anderen die in controversiële dossiers naar waarheid streven. In 2023 overleed haar echtgenoot, Rob Keuls, met wie ze bijna zeventig jaar getrouwd was. Yvonne Keuls laat drie dochters, kleinkinderen en achterkleinkinderen na.
Deze In Memoriam verscheen eerder op 22 november 2025 in nr. 47 van De Andere Krant
Ella Ster | ellaster.nl
Ontdek meer van Ellaster
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
