Kumaré, de valse profeet met de grootste waarheid

Er zijn van die films die je soms al drie keer hebt gezien, maar waarbij je steeds opnieuw wordt geraakt wanneer je hem weer ziet. Kumaré is zo’n film, waarbij ik telkens weer dubbel lig van het lachen (inmiddels wetende welke hilarische fragmenten gaan komen) en waarvan ik diep ontroerd raak. De onderliggende boodschap gaat over de kern van ons spirituele zijn. En dat we geen goeroe nodig hebben om daarmee in contact te komen.

Vikram Ghandi was een filmmaker met een succesvolle carrière in de reclamewereld. Hij wilde een documentaire maken over de creatie van een valse religie en een sekte of groep volgers, terwijl hun leider volledig fake was. Vikram noemde dit het religieuze placebo-effect. Hij was nieuwsgierig of zo’n nep-goeroe hetzelfde tot stand kon brengen als een ‘echte.’ Om die reden creëerde hij de avatar Kumaré.

Vikram Kumar Ghandi, een oer-Amerikaanse jongen, echter met Hindoestaanse ouders en een Indiaas uiterlijk, besloot zelf de rol van de goeroe te spelen in dit experiment. Hij vertrok daarvoor met twee yoga-leraressen naar Phoenix in Arizona, ver van zijn woonplaats, waar zijn anonimiteit gegarandeerd was. Het gezelschap hulde zichzelf in rode wikkeljurken en huurde een bungalow om hun nieuwe yoga-sekte te vestigen. Vikram transformeerde zichzelf tot Kumaré: hij liet een volle baard staan, liet zijn haar groeien en mat zichzelf zelfs een fake Indiaas accent aan, om daarmee zijn Amerikaanse identiteit te verhullen. Deze fysieke verschijning, inclusief de op maat gemaakte staf met het Kumaré-symbool, deed niet onder voor de goeroes die hij op zijn reis in India had ontmoet. (Bekijk zijn toespraak bij de Wired conference vanaf 4:00 min.)

Hij bedacht zijn eigen mantra’s, verzon zelf een aantal rituelen en creëerde zijn eigen symbolen. Deze ingrediënten werden vermengd met gangbare yoga asana’s (oefeningen). Er werd een Kumaré-filosofie uitgewerkt en toen was men klaar om met het grote experiment te beginnen. Kon hij slagen als nep-goeroe? Zou hij volgers krijgen? Zouden de mensen blijven of hem al na verloop van tijd ontmaskeren?

Hij bouwde langzaamaan een groep trouwe volgers op die hem volledig in zijn rol als goeroe bevestigde. Dit bracht hem echter ook in precaire situaties, waarbij mensen hem volledig in vertrouwen namen en zowel persoonlijke details als hun leed met hem deelden. Diep van binnen was hij vaak sprakeloos — wat moest hij in hemelsnaam in zo’n situatie zeggen — maar in zijn rol als Kumaré was hij genoodzaakt om met diepzinnige antwoorden te komen, die mensen zouden inspireren om uit hun problemen te komen. En ongemerkt groeide hij in zijn rol.

Terwijl hij de leer van Kumaré verkondigde, vertelde hij zijn publiek echter in verhulde termen “ik ben nep” en “je hebt mij niet nodig”. Hij zei: “Ik zal mijn ware zelf gaan onthullen. Weet je, ik weet niet of ik ben wie je denkt dat ik ben. Weet je, ik ben niet die je denkt dat ik ben.” Zo gaf hij vele hints dat hij eigenlijk niet degene was die hij deed voorkomen. Het was vanaf het begin af aan een groot toneelspel. Het doel was namelijk om een documentaire te maken over mensen die klakkeloos achter religieuze leiders aanhollen. Aan het einde van de film zou hij zijn ware identiteit onthullen. Wat hij zich vooraf echter niet gerealiseerd had, was dat door te leven als yogi, hij zich steeds beter ging voelen en door zich te gedragen als goeroe, hij een beter persoon werd. Wat hij zich ook niet gerealiseerd had, was dat hij een hechte band zou opbouwen met de mensen die zich aan hem hadden verbonden. Naarmate het moment van de ‘grote onthulling’ naderde kreeg hij dan ook steeds meer koudwatervrees. Hij had er ontzettend veel moeite mee om de mensen die hem inmiddels dierbaar waren geworden, op te biechten dat hij hen bedrogen had. Het eerste aangekondigde “disclosure-moment” werd dan ook door Vikram (Kumaré) ontweken en hij vond een uitvlucht om het uit te stellen.

Vikram raakte hopeloos met zichzelf in de knoop. Door het gecreëerde leven van de goeroe Kumaré ten bate van de documentaire, was Vikram in contact gekomen met zijn hogere zelf, de betere persoon die hij kon zijn. Toen eenmaal het moment was aangebroken om te breken met de Kumaré-persona en zichzelf te onthullen als Vikram — een doodnormale Amerikaanse jongen die opgroeide in Jersey — raakte hij in een diepe identiteitscrisis, want wie was hij nou eigenlijk echt? Na een lange worsteling brak het uiteindelijke moment van de ‘grote onthulling’ aan. De onzekerheid over de reacties van ‘zijn mensen’ en zijn schaamte dat hij moest opbiechten dat hij ze bedonderd had, zijn voelbaar en een waar kippenvelmoment. De boodschap die hij de mensen wilde meegeven was echter niet zozeer de leugen, maar de grootste waarheid: je bent je eigen goeroe en hebt niemand buiten jezelf nodig om jezelf gelukkig te maken.

Nu we zelf aan de vooravond staan van grote onthullingen en de waarheid straks deels anders zal blijken te zijn dan we altijd gedacht hadden, zal uit de naderende disclosure misschien wel blijken dat ook wij uit onwetendheid de ‘verkeerde’ leiders van de Truth Movement hebben gevolg. Maar hoe erg is dat eigenlijk, als deze mensen ons geïnspireerd hebben om de waarheid in onszelf en om ons heen te ontdekken?

De kernboodschap van de film Kumaré is daarom meer treffend dan ooit: blijf trouw aan jezelf, wees je eigen leider, je eigen leraar en gebruik je eigen kracht om in contact te blijven met je ware zelf.

“Elk mens heeft de kracht om zichzelf te transformeren naar zijn innerlijke geluk. Jullie zijn allemaal fantastische wezens en jullie moeten niet net doen alsof jullie dat niet zijn.” Kumaré

Ella Ster*